Izinkinga zemali zibukeka zilandela umlingisi ozalelwe eMlazi, uSiyabonga Shibe. NgoMashi, iphephabhuku iZiMoja yabika ukuthi lo mlingisi wathembisa abafundi abane bamafilimu ngemifundaze abazofunda esikoleni esihlonishwayo samafilimu, i-AFDA. Akazange asifeze leso sithembiso kwadingeka ukuthi abafundi bayeke isikole abanye bafune eminye imifundaze ukuze baqhubeke nezifundo zabo. Kulokhu, kusolakala ukuthi ukhohlise abafundi abangu-25 amafilimu ngokuthi uzobatholela imisebenzi kumabonakude, ezikhangisweni nasemafilimini uma bebhalisela izifundo zakhe zokulingisa.
Ukuze abe yingxenye yekilasi lakhe e-Dream Up Productions, umfundi ukhokhe imali ephakathi kuka-R10 000 no-R20 000 ukuze akwazi ukulingisa indawo enkulu kumabonakude futhi abonakale ezikhangisweni zodumo. Abanye babafundi abakhulume nabezindaba, abangathandanga kudalulwe amagama abo ukuze bagweme ukukhonjwa indlela, bathe bakhokhe imali engaphezu kuka-R20 000 ngoba bebenesiqiniseko sokuthi uma sebephothule izifundo zabo bazofakwa kumabonakude. “Abazali bami bathathe imali yabo yokugcina bazi ukuthi sinesiqiniseko semisebenzi ngemuva kokuphothula izifundo,” kukhala omunye umfundi. Abafundi bathenjiswe izifundo zokulingisa, ukukhiqizwa kweTV, ukuqondisa kanye nanoma yini ehlobene ne-TV.
UShibe, odlala indawo ephambili kuMzansi Wethu telenovela, Sibongile & The Dlaminis, kuthiwa unyamalale nemali engaphezu kuka-R125 000 ekhokhelwa abalingisi abasafufusa. “Sizothini kubazali bethu manje ngoba iningi lethu liphuma emindenini entulayo futhi besinethemba lokuthi sizoshintsha impilo yethu neyemindeni yethu ngokungenela lesi sikole sakhe.”
Abafundi manje bafuna ukubuyiselwa imali yabo. “Usehlale ematasatasa ukuthatha izingcingo zethu noma azibuyise, abanye bethu bamthumelela imiyalezo kodwa akayinaki futhi akabambi ucingo. Siphucwe imali esiyisebenze kanzima ngumuntu ebesimethemba,” kusho omunye umfundi. Lo mlingisi wenqabile ukuphawula ngalolu daba. Imenenja yakhe, uNomthandazo Ngcobo uthe uyazazi izikhalo kodwa akukho angakwenza njengoba lomlingisi engekho eshutha. “Ngiyalwazi lolu daba, abafundi bebelokhu bengifonela – ngibatshele nokuthi akukho engingakwenza okwamanje njengoba ngilinde yena ukuthi abhekane nalesi simo,” usho kanje.